Steeds meer energiecoaches, zowel betaalde als vrijwillige, helpen een groeiend aantal Friezen bij het verlagen van hun energierekening. ,,Wy sjogge nei de minsken, net nei de stiennen.”

Linda de Graaf bespaart onder meer door deze led-lampen op haar energierekening. Rechts energiecoach Klaas Hofman. Foto: Niels WestraAnne Roel van der Meer 

Linda de Graaf (57) dacht dat haar energierekening niet veel lager kon. Totdat ze Klaas Hofman een jaar of vijf geleden over de vloer kreeg. De energiecoach noemde een hele serie maatregelen die ervoor konden zorgen dat ze geld zou overhouden. Denk aan tochtstrippen, ledlampen, het lager zetten van de verwarming, aan folie plakken achter de cv en slim ventileren.

Het bleken gouden tips. De Graaf, die leeft van een minimum, bespaart inmiddels gemiddeld zo’n 450 euro per jaar. Dat bedrag staat voor haar gelijk aan drie maanden boodschappen doen.

Ambassadeur

Ze is inmiddels met een paar andere Leeuwarders energieambassadeur geworden. In haar ‘kledingweggeefwinkel’ voor mensen die het niet breed hebben, geeft ze bezoekers een kaartje mee waarmee bij het energieloket van de gemeente het gratis advies van een coach kan worden aangevraagd. ,,Zo kunnen anderen uiteindelijk misschien ook honderden euro’s bezuinigen. Ik moet zeggen: ik leer zelf nog elke dag bij. Het is verslavend om op je energiegebruik te letten.”

Klaas Hofman was zes jaar geleden de eerste professionele energiecoach van Friesland. Inmiddels heeft hij in Leeuwarden zes collega’s, mensen die voorheen in de bijstand zaten. Nu werken ze 24 tot 36 uur per week en helpen ze anderen, in de meeste gevallen huurders, om hun lasten te verlagen.

,,Wy sjogge net nei de stiennen, mar nei de minsken”, vertelt Hofman. ,,Dat is it grutte ferskil tussen in coach en in energieadviseur. In adviseur leit bygelyks út hoefolle sinnepanielen der op in dak kinne, of wat in waarmtepomp kostet. In enerzjycoach sjocht nei mooglike besparringen. Dat is de basis. Sa kinst enerzjy-earmoede tsjingean, mar ek de útstjit fan CO2 ferminderje.”

De Europese Commissie is met de noodzaak van CO2-reductie in het achterhoofd enthousiast over de Leeuwarder energiecoaches. Die worden als voorbeeld gezien. Er zijn filmpjes geplaatst op ‘Brusselse’ sociale media.

Nieuwelingen

In heel Friesland zijn aan het einde van het jaar 94 coaches actief, zo is de intentie van provincie, gemeenten en energiecoöperaties. Sommigen beroepsmatig, anderen op vrijwillige basis. Vorig jaar telde de provincie dertig coaches. Veel nieuwelingen krijgen hun opleiding van de stichting Provinciaal Energietransitie Bureau (PEB), opgericht door Hofman. Die opleiding neemt tien dagdelen in beslag. Ook ROC Friese Poort en de Woonbond spelen een rol.

Het Energieteam Fryslân, waarin provincie, gemeenten, woningcorporaties, energiecoöperaties, adviseurs en coaches sinds een klein jaar samen optrekken, moet ertoe bijdragen dat in 2022 elke Fries de hulp van een energiecoach kan inschakelen. ,,Ien kear yn de moanne ha we mei dat team online byienkomsten en hooplik ynkoarten ek fysike”, vertelt Marjan Faber. Zij is samen met Marije Boersma projectleider. Ook is Faber voorzitter van de PEB.

,,We moatte fan elkoar leare en kennis diele. Elke gemeente hat in oare oanpak. Ljouwert, Waadhoeke, Noardeast-Fryslân, De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân ha betelle én frijwillige enerzjycoaches. It Hearrenfean siket minsken. Yn Smellingerlân, Opsterlân, East- en Weststellingwerf ha se allinnich frijwilligers. En yn Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen kieze se oant no ta allinnich foar adviseurs. Wy moatte provinsjebreed útfine hoe’t minsken it bêste holpen wurde kinne. Dan wurdt de kâns op takenning fan subsydzjes ek grutter.”

Subsidie

In Leeuwarden vroegen ze dit jaar met succes een zogeheten RREW-subsidie (Regeling Reductie Energiegebruik Woningen) van een half miljoen euro aan. De provincie deed er 55.000 euro bij. Zo kan elke gemeente, mits op tijd en met een goed verhaal, een subsidieaanvraag indienen, zegt Hofman. ,,Takom jier komt der wer in regeling.”

Het mooiste zou zijn als elke gemeente zelf, los van subsidies, structureel geld zou vrijmaken voor de inzet van energiecoaches, vindt hij. Faber knikt: ,,Dat hie eins tweintich jier lyn al gewoan wêze moatten. Mar goed, we meitsje no moaie stappen. Dat is hurd noadich.”

Gepubliceerd in de Leeuwarder Courant op 31 augustus 2021.